: Bidu Lensu Mutin
: Suku Suai Loro, Sub Distritu Suai, Munisipiu Covalima
: Dansa tradisional
: Dansa tradisional ne’e uza ba okaziaun kultural sira hanesan simu bainaka sira, uma ben, sau batar, no tara bandu.
: Pré- História
: Sr. Bei Bere no seluk tan iha Suku Suai Loro
: Sei kontinua implemeta iha knua refere
: 2012
: Ekipa tekniku Diresaun Nasional Patrimonu Kultural halo ona levanatamentu informasaun ba elementu refere.
Sumáriu Badak
Dansa Lensu Mutin nu’udar espresaun kulturál ida husi komunidade Suai Loro, munisípiu Covalima. Dansa ne’e akompaña ho ritmu múzika no knananuk ne’ebé hananu iha lian materna tetun-terik, nakonu ho mensajem no simbolizmu tradisionál. Uluk dansa ne’e hala’o husi bei’ala sira nu’udar meiu ida hodi simu bainaka.
Dansa ho naran ” Lensu Mutin” hetan inspirasaun hosi nia istória orijen. Iha tempu uluk, iha katuas ida naran Beiberek. Loron ida, nia konvida aldeia-oan sira atu ajuda baku (behu) batar iha nia to’os. Bainhira bainaka sira to’o mai, derrepente feto foin-sa’e na’in hitu mosu, dansa ho haksolok ho kaer lensu-mutin iha sira-nia liman hodi simu bainaka sira.
Tuir fiar komuinidade lokál sira nian, lensu mutin simboliza pureza no resepsaun ho domin no akolhimentu. Liuhosi dansa ida-ne’e, mak buka atu kria atmosfera ospitalidade no respeitu, hodi selebra unidade no enkontru entre partisipante sira. Knananuk sira iha dansa tradisionál ida ne’e iha signifikadunomensajemne’ebéoiointuirkontestu eventu kulturál ida-idak nian. Ezemplu knananuk tuir kontestu simu bainaka, selebrasaun kazamentu hodi simu noivu no noiva, no knananuk dedikadu ba serimónia sira ne’ebé hala’o iha uma-lulik.
Prátika dansa Lensu Mutin nian kontinua nafatin to’o ohin loron. Transmisaun ida ne’e normalmente pasa husi inan ba oan, iha uma laran. Liliu ina-aman, sira ne’ebé iha koñesimentu, eduka no motiva sira nia oan sira hodi aprende oinsa hakat ain ka dansa tuir ho movimentu neebe loos tuir ritmu múzika no knananuk sira.
