Haktuir katak, hori uluk kedas tais sabu, tais apiden no tais bodato hanesan tais ne’ebé mak sempre utiliza no labele falta iha atividade serimónia tradisionál sira. Tais hirak ne’e mai ho kór naturál ho futus saramata hakór ho kór ne’ebé mak predominante ho kór metan. Utilizasaun ba tais sira ne’e iha atividade serimónia tradisionál sira inklui simu bainaka espesiál sira tuir toman no kostume komunidade étnia Kemak no Mambae hanesan ema Bobonaro, Ermera, Aileu, Ainro, Manufahi, Covalima no Liquiça no iha serimónia tradisionál ruma, sempre utiliza Tais metan. Utilizasaun tais metan tuir komunidade étnia mambae sira signifika katak hatudu forsa no rejisténsia iha sira nia moris.
Tais Mgai Mane/Tais Kedelen (M)- Tais Mane
Tais Mgai Mane ka kedelen koñesidu ho naran tais naban. Tais ne’e sei mantein nafatin nia modelu klásiku ka orijinál tuir karakterístika dominante ho kór metan, kór mean, kór- rosa, kinur, kór-matak no roxu tuir liña hamutuk iha tais ninin. Maibé, futus motivu ai-funan nian iha tais ne’e nia klaran, maka besik liu kona-bé dezeñu textil bunak nian. Motivu kuda nian mak orijin misteriozu, enkuantu dezeñu kona-bá vazu bele mai husi modelu borbadu portugés nian. Kór barak kona- ba paínel tiras sorin nian maka dezeñu hanesan lolós sira ne’ebé uza Tais Naban (K). Kór mean no kinur iha tais ne’e soru ho téknika tapete, konésidu hanesan homan (K), mak luan liu iha tasi ne’e duke hirak ne’ebé ita haree babain iha tais Kemak sira seluk.
Nu.
Munisipiu
Lian
Soru iha tinan
Soru Na’in
Materiál sira
Téknika
Naruk x Luan
: TA0122
: Bobonaro
: Kemak
: 2016
: Milena dos Santos
: Kabas ti’i no komersiál ho kór naturál no sintétika
: Futus
: 235 cm x 119 cm
Tais Tadan-Tais Mane
Tais tadan mak tais ne’ebé mai ho kór naturál azul makerek/tiras no utiliza husi komunidade kemak en jerál nu’udar hena hatais ba atividade oi-oin iha sira nia moris. Utiliza ba atividade festivál, ba serimónia ruma, ba viajen, ba tós, nsst. Tais Tadan ne’e maka hameno bazeadu husi foto ida ne’ebé Brigette Clamagirand hasai no ohin loron, tais ne’e troka fali ho lipa ne’ebé sosa iha loja lokál.
Nu.
Munisipiu
Lian
Soru iha tinan
Soru Na’in
Materiál sira
Téknika
Naruk x Luan
: TA0131
: Bobonaro
: Kemak
: 2012
: Carlota Afonso Barreto no Arminda Abulelo Amaral
: Kabas ti’i ho kór natural
: –
: 230 cm x 88 cm
Tais Mgai Ine-Tais Feto
Motivu iha tais ida ne’e, tuir Clamagirand nia imajen iha livru mak koñesidu hanesan ‘manu no ai etun’ (K) – motivu manu no ai-funan ne’e konsideradu ai-funan, baibain ita bolu lar echu (K). Tais ne’e halo tuir hameno iha 2012, bazeadu ba Clamagirand nia imajen iha livru. Motivu modelu ai-funan ne’e nian, maka la uza ona iha textil Marobo nian. Tais ne’e maka tamañu originál tuir Tais Mgai ine, no halo ho painel haat husi tais ne’ebé halo ho liman. Ohin loron, maior parte husi Tais Mgai ine mak barak liu no halo ho painel rua de’it husi tais ne’ebé halo ho liman. Tais ne’e hatudu téknika pa’a koñesidu hanesan pa’a, iha ninin rua hotu, ho motivu ki’ik oan no kór-barak mak koñesidu hanesan bria, mata kesan no manu matan (K), ne’ebé dala barak mak ita bele halo konfuzaun ho ai-funan.
Nu.
Munisipiu
Lian
Soru iha tinan
Soru Na’in
Materiál sira
Téknika
Naruk x Luan
: TA0120
: Bobonaro
: Kemak
: 2012
: Carlota Afonso Barreto no Arminda Abulelo Amaral
: Kabas ti’i no komersiál ho kór naturál no sintétika
: –
: 168 cm x 70.2 cm
Tais Bo Dato-Tais Feto
Tais feto hirak ne’e koñesidu mós hanesan tais ine (K) – feto nia hena iha liafaun Kemak. Motivu futus azúl nian ne’ebé hatudu iha painel husi tais feto, koñesidu hanesan hun bot (K). Motivu kór-kafé koñesidu hanesan ‘silu kesak’, pule ru’ui (K). Bazeadu ba dezeñu ne’ebé halo tuir hakle’uk ai-tahan nia ruin kotuk husi fibra metan tali-hun nian (Arenga pinnata L.). Tais feto ninian mak dekoradu ho pa’a bria, tuir ‘fini husi pepinu fuik nia motivu’ no pa’a manu ain (K) tuir “manu ain’ nia motivu. Tais Bo Dato tenke soru iha aldeia Marobo nia fronteira liu, tanba tuir uza kabas oin-oin no komersiál ba dekorasaun iha ninin, hatutan buat ne’ebé foun ba dezeñu klásiku. Liña kór roxu no matak hatudu iha tais ne’e, maka soru babain ho kabas kór azúl ne’ebé hoban ho taun. Tais ne’e mós sempre utiliza iha atividade serimónia tradisionál sira, tuir kemak sira husi atsabe no kailaku bolu ho naran rican.
Nu.
Munisipiu
Lian
Soru iha tinan
Soru Na’in
Materiál sira
Téknika
Naruk x Luan
: TA0121
: Bobonaro
: Kemak
: 2012
: Milena dos Santos
: Kabas ti’i ho kór natural no sintétika
: Futus
: 168.50 cm x 70.2 cm
Informasaun relevante sira
- https://www.timoraid.org/cp-textiles-b.php